Kronikk av Bård Norheim, professor i teologi (NLA) og Andreas Bjørntvedt, PhD-student (VID) og pastor i Fredheim Arena.
Men no har foreldreskapet rykka nærare dei kompetente barna våre. Det er mange godar ved det. Nærleik og engasjert omsorg har absolutt sine oppsider.
Men kanskje kan det bli for mykje av det gode. Når vi foreldre og besteforeldre står ved sida av «akvariet» og heier på kvar vår vesle gullfisk som symjar fram med optimaliserte læringsmål, velformulerte sosiale ferdigheiter, sonelagsambisjonar og surdeigsbrød på matpakka. Kanskje litt avstand er bra? Om ikkje anna, som ei påminning om at ikkje alt let seg optimalisera.
Vi vart minna om desse utfordringane tidlegare i år då vi saman skreiv ein artikkel om korleis trua vert intensivert når vi får barn. Artikkelen er ein del av Andreas sitt doktorgradsarbeid, der han har intervjua 585 unge vaksne mellom 30-40 år som alle har vore aktive i kristent barne- og ungdomsarbeid.
For ein del foreldre kan det nemleg verka som også trua har blitt ein arena for å prestera. Til og med trusformidlinga i heimen må optimaliserast og haldast autentisk. Under ligg den forførariske tanken at våre barns suksess og framgang – både i tru og liv – er heilt avhengig av foreldre som gir alt. Som fungerer som ein ambulerande Martin Ødegaard på speed som leverer målgivande pasningar til dei unge håpefulle. For utan foreldre i assist-rolla, er det nemleg usikkert om barnet ditt vil lukkast.
Men så vår det denne røyndomen då. Det viser seg at ein god del av foreldra i undersøkinga ikkje var i stand til å møta sin eigne høge forventningar til autentisitet og optimalisering av trusformidling i heimen.
For livet går ikkje på skinner for alle. Det er ikkje alltid at jobb, samliv, foreldreskap, kyrkje, trening og kropp går opp i ein høgare einskap. Særleg ikkje i «dei harde trettiåra,» den intense perioden mellom 30 og 40, når mange skal etablera samliv, foreldreskap, karriere og huslån. Ekstra krevjande kan trusformidling i heimen vera der oppdraginga er ein vedvarande dragkamp mellom to foreldre med ulikt livssyn. Eller når ein vert ramma av ulike helseutfordringar.
Då kan det vera greitt å lena seg til noko av det viktigaste som kom fram i forskinga: Verken tru eller trusformidling er ein prestasjon som kan optimaliserast. Det handlar om kven du er. I tillegg er det slik at det enkle ofte er det beste – bordbøn, kveldsbøn og felles vanar knytt til kyrkjegang.
Det å få barn, er eit møte med det eksistensielle i tilværet. Det er også eit møte med eit heilt grunnleggjande spørsmål: kva er det verdt å gi vidare til neste generasjon? Dette er truleg noko av grunnen til at det å bli foreldre intensiverer alt som har med tru å gjera.
Barn fortener nemleg det beste av det vi sjølv fekk del i gjennom får eigen oppvekst. Slik tenkjer mange av foreldra i utvalet vårt. Og for ein del av desse foreldra blir også Kristi sjølvoppfordrande liv eit eksempel til etterfølging. Som forelder vil ein difor prøva å legga ned sitt liv for sine eigne barn.
Eit slikt motiv for foreldreskap er kanskje vakkert og viktig, men ei trusformidling som lener seg for tungt på foreldre som skal prestera på Kristus-nivå, opnar også for nokre openberre slagsider.
Å gi trua vidare til neste generasjon er nemleg ikkje eit optimaliseringsprosjekt. Ikkje ein prestasjon, ikkje ein konkurranse. Det handlar ikkje om å pusha det vesle ekstra for å fremja framifrå trusformidling.
Å gi trua vidare til neste generasjon handlar tvert imot om sjølv å leva som mottakar av det Kristus har å gi. Å oppdaga at bordbøn og kveldsbøn og undring i kvardag og helg stiller både barn og vaksne foran den Kristus som forandrar. Han som gir seg sjølv først og på uforlikeleg vis.
Trua går rett og slett ikkje vidare gjennom prestasjon og optimalisering, men gjennom levd liv. Så enkelt og så vanskeleg.
